Co Ma Kurczak Do Mesjasza…?

Czy widzieliście kiedyś ortodoksyjnego Żyda, wywijającego kurczakiem ponad swoją głową? Trudno w to uwierzyć, ale gdyby nie świątobliwi Gaoni z Babilonii, wiele kurczaków nie miałoby dzisiaj zawrotów głowy przed śmiercią. A nie tylko to, gdyż ortodoksyjni Żydzi nie mieliby również na kogo zrzucać swojej winy podczas święta Jom Kipur. A może właśnie wtedy, w akcie desperacji, zwróciliby się w końcu do jedynego zbawiciela, który osobiście poniósł nasze winy i umarł za nas, składając doskonałą ofiarę raz i na zawsze…  Zrozumieliby wtedy, że wywijanie kurczakiem na nic im się nie zda.

Jest taka bardzo stara Minhag (czyli wiążąca tradycja zaakceptowana przez Judaizm) nazywana Kaparot, która nakazuje Żydom wywijanie kurczakiem ponad głową w celu przeniesienia grzechów z człowieka na kurę. Żydzi recytują wtedy specjalną modlitwę i na koniec zarzynają kurę jako znak ofiary. Ta bardzo dziwna Minhag pochodzi bezpośrednio z księgi zwanej Teszuwot HaGeonim i jest głęboko zakorzeniona w świadomości żydowskiej ortodoksji. Poniższe video ukazuje przygotowania Żydów do Jom Kipur i fragmenty obrzędu Kaparot:

Pomimo wielowiekowej tradycji, Ramban uważał praktykowanie Kaparot za pogwałcenie Tory – a w szczególności przykazania Darchei ha’Emori – zakazującego naśladowania pogańskich praktyk:

Według czynów ziemi Micraim, w którejście mieszkali, nie czyńcie, ani według czynów ziemi Kanaan, do której was wiodę, nie czyńcie, a podług ustaw ich nie postępujcie.

[Tora, Wajikra 18:3 , Tłumaczenie z oryginału: Izaak Cylkow]

Wielu Rabinów z Rambanem włącznie, zakazywało naśladowania tej dziwnej tradycji pośród swoich społeczności oraz nauczało przeciwko niej. Słynny Gaon z Wilna, wprawdzie nie zakazywał tych praktyk, ale miał co do nich sporo wątpliwości. Pomimo tego, Żydzi aszkenazyjscy znaleźli aż nadto wymówek, aby z czystym sumieniem kontynuować tradycję Kaparot. Oto niektóre z nich:

Jak podają tradycyjne, żydowskie księgi, podczas trwania Kaparot, zarzynający kurczaka człowiek powinien wyobrazić sobie samego siebie, jako otrzymującego tę samą karę co kura. Zgodnie z Mahari Weil, celem Kaparot nie jest zasadniczo zrzucenie swoich grzechów na kurczaka, ile raczej wywołanie żalu i skruchy u człowieka, który wywija kurczakiem. Z tego powodu – jak tłumaczą sobie ortodoksi – owa tradycja nie ma nic wspólnego z bałwochwalstwem [Teszuwot Mahari Weil, numer 191].

Rabin Mosze Karp zasugerował, że tradycja jest dopuszczalna, jeżeli niesie z sobą jakieś praktyczne korzyści. Kaparot w tym wypadku, zapewnia odpuszczenie grzechów i z tego względu zasługuje, aby go praktykowano. Jak łatwo się domyślić, Rabin Mosze Karp nie zdołał przekonać tym argumentem swoich adwersarzy [Hilchot Chag B’Chag, Jamim Nora’im, str. 276].

Rabin Eliezer z Metz wskazał natomiast, że jeżeli jakakolwiek praktyka uznana za bałwochwalczą, nie znajduje się na liście praktyk wymienionych przez księgę Tosefty, możemy ją wykonywać z czystym sumieniem [Sefer Jerei’im, numer 313].

[Na podstawie www.yutorah.org]

Niektórzy Żydzi w dzisiejszych czasach składają pieniądze w ofierze za swoje grzechy, w miejsce zarzynanego kurczaka. Wynika to z obawy złamaniu zakazu Tory z księgi Wajikra 18:3, o czym pisał Ramban. Raszi natomiast, z tych samych powodów, proponuje przerzucić swoje grzechy na roślinę, zamiast na żywe zwierzę.

Powinniśmy zadać sobie pytanie: jacy to geniusze wpadli na tak odstępczy pomysł, aby z braku Świątyni i posługi kapłanów, nakazać wszystkim Żydom samodzielne składanie ofiary, i to na dodatek w jakimkolwiek miejscu na świecie? Spieszę z odpowiedzią: tymi fałszywymi nauczycielami okazali się świątobliwi Gaoni z Babilonii.  

Kim byli Gaoni?

Okres Gaonów rozpoczął się w VII wieku n.e., wraz z otwarciem dwóch głównych, żydowskich akademii: Jesziwy w Pumbedita (589 n.e.) oraz Jesziwy w Sura (609 n.e.). Obie te miejscowości znajdowały się na terenie ówczesnej Babilonii. Okres Gaonów trwał około 450 lat, podczas których Babilonia była centrum żydowskiego świata. W 1038 roku n.e., po śmierci R. Hai Gaona, Babilonia zaczęła stopniowo tracić na znaczeniu, i rolę centrum światowego żydostwa przejęła Europa.

Dyrektorzy obu żydowskich akademii w Pumbedita i Sura, stali się religijnymi oraz duchowymi przywódcami Żydów na świecie, i zyskali sobie miano Gaonów.  Tytuł Gaona stał się alternatywą dla istniejących już, żydowskich tytułów religijnych, takich jak Chacham (czyli Mędrzec) oraz Raw (czyli Mistrz ; Raw było używane w Babilonii, natomiast Rab w Palestynie – przyp. tłum.). Oba określenia nie dorównywały jednak tytułowi Gaona, który oznaczał Geniusza, jak również Ekscelencję. Różnica polegała na tym, że podczas gdy Chacham i Raw byli uważani za wybitnych ekspertów w ogromnej liczbie zagadnień Talmudu, Gaon był uważany za eksperta w całym Talmudzie. Gaon był postrzegany również jako osobistość o nieskazitelnym zapleczu moralnym i gorliwości religijnej.

Mądrości Gaonów, czyli Teszuwot HaGeonim

Księga Teszuwot HaGeonim (Zwroty Gaonów) jest zbiorem tysięcy odpowiedzi, jakie zostały udzielone przez świątobliwych Gaonów i skrupulatnie spisywane przez wieki. Gaon, jako niekwestionowany przywódca duchowy żydowskiej diaspory, otrzymywał pytania z każdego zakątka żydowskiego świata. Tematy zadawanych pytań dotyczyły halachy, obrzędów, trudnych fragmentów Talmudu, zastosowania Prawa Mówionego, filozofii oraz wszelkich aspektów ludzkiego życia. Odpowiedzi na te pytania są znane jako Teszuwot.  Każda taka odpowiedź, nie była formowana tylko i wyłącznie aby zaspokoić ciekawość pytającego, ale od razu stawała się prawem wiążącym wszystkich Żydów. Od tej pory postępowano tak, jak odpowiedział Gaon. Na przykład, Gaoni zadecydowali o odmawianiu modlitwy Kol Nidrei podczas święta Jom Kipur oraz odwołali praktykę przysięgania na Imię Boże przed żydowskim Sądem.

[Na podstawie fragmentów książki Yonatan’a Kolatch’a, Masters Of The Word, str. 273-275 ; Tłumaczenie własne z języka angielskiego]

Jedną z mądrości, jakie znajdują się w tej księdze, jest zalecenie przerzucania swoich grzechów na kurę – czyli tzw. Kaparot – podczas święta Jom Kipur. Ponieważ mądrość ta została wypowiedziana przez usta Gaonów, wszyscy Żydzi zostali zobowiązani do jej wypełnienia.

Jedyna ofiara, która miała wartość przed Bogiem

Jako Żydzi Mesjańscy, wspominamy ofiarę Jeszuy Mesjasza, który umarł za nas zgodnie z obietnicą Pism:

Lecz on zraniony jest za występki nasze, starty za winy nasze. Ukarany został dla naszego zbawienia, a jego ranami jesteśmy uleczeni. (…) Wyrwano go bowiem z krainy żyjących, za występek mojego ludu śmiertelnie został zraniony (…) Ale to Panu upodobało się utrapić go cierpieniem. Gdy złoży swoje życie w ofierze, ujrzy potomstwo…

[Izajasza, rozdział 53 ; Polskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne]

Oraz:

A po sześćdziesięciu dwóch tygodniach Pomazaniec będzie zabity i nie będzie go; lud księcia, który wkroczy, zniszczy miasto i Świątynię…

[Księga Daniela 9:26 ; Biblia Warszawska]

A zatem niech każdy Żyd zwróci się do Niego, gdyż Pomazaniec-Mesjasz został zabity kiedy jeszcze stała Druga Świątynia. Nie ma innego przebłagania za grzechy i zabijany kurczak nic nie pomoże, jak o tym pisze w swoim midraszu Apostoł Paweł:

Daję im bowiem świadectwo, że mają gorliwość dla Boga, ale gorliwość nierozsądną, bo nie znając usprawiedliwienia, które pochodzi od Boga, a własne usiłując ustanowić, nie podporządkowali się usprawiedliwieniu Bożemu.

[B’rit Chadasza, List do Rzymian 10:2-3 ; Biblia Warszawska]

Artykuł Przygotował:  Bartek Świerczek